Kerkük – Yumurtalık Boru Hattı Üzerinden Türkiye’ye Petrol Sevkiyatı Yeniden Başlıyor

Mithat Yurdakul / ANKARA – Yaklaşık iki yıllık bir aradan sonra, Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı üzerinden Türkiye’ye petrol sevkiyatının yeniden başlaması bekleniyor. Petrol ve Doğal Gaz Platformu Derneği (PETFORM) Genel Sekreteri Murat Kalay, “Petrol akışının tekrar başlaması, iç piyasamızın da dengeye oturması açısından kıymetli” dedi. Boru hattının sözleşmesinde kritik bir madde de bulunduğunu aktaran Kalay, “Biz o maddeyi kullanarak, o pasif boru hattı ile Gabar’daki petrolü Ceyhan’a indiriyoruz. O boru hattının kapasitesinin yanında Gabar’ın günlük 75 bin varili devede kulak” dedi.

Uluslararası Tahkim’in Türkiye ile Irak arasındaki petrol ihracatı konusunda verdiği karar sonrası 2023 yılında Irak’tan Ceyhan’a petrol akışı durmuştu. Irak’a 20 milyar dolardan daha fazla ekonomik zarar veren kesintinin ardından Bağdat yönetimi ile Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) petrol üretimi için müzakereleri sürdürdüğü belirtilirken, Türkiye de petrol sevkiyatı için Irak’tan gelecek haberi beklemeye başladı. Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı, ilki 1976 yılında, ikincisi 1985 yılında faaliyete geçen 986 km’lik iki hattan oluşuyor.

İki Yönetim Anlaştı

PETFORM Genel Sekreteri Kalay, Milliyet’e yaptığı açıklamada, “Son 2 yıldır kangren olmuş bir süreç bu. Ama nihai noktaya varıldı. Merkezi hükümetle bölgesel yönetim belli bir metodolojide anlaştı. Çünkü petrolün akmadığı her dakika hem Irak’ın can damarı, hem de bölgesel yönetimin en temel ekonomik girdisi olmuyor. Bu aralar bu sorunun çözülüp akışın başlayacağına yönelik uluslararası bilgi pompalanıyor daha çok Irak tarafından. Ne zaman boru hattına bir akış olur, Ceyhan’a gelir, ancak o zaman süreç başladı diyebiliriz” açıklamasında bulundu.

Bağdat ile Kürt yönetimi arasında mali konularda anlaşmazlık olduğunu anlatan Kalay, “Onlar belli bir rakamda anlaştılar. Şimdi ortak bir şekilde orada akışın başlaması gerekiyor. Özellikle Kürt tarafındaki sahaların geliştirilmesi için BP ile bir anlaşma imzalandı. Büyük çaplı bir yatırım olacak, oradaki üretimi artırmak için. Bunların hepsi bu sorunun çözüldüğünün habercisi” diye konuştu.

Günlük 1.5 – 2 Milyon Varil

Kalay, Kerkük hattının Türkiye için önemini şöyle anlattı:

“Bizim Irak’la olan boru hattımızın kapasitesi günlük 1.5 milyon varile yakın, daha bile fazla. O boru hattının kapasitesinin yanında Gabar’ın günlük 75 bin varili devede kulak. Boru hattı kesilene kadar 500 bin varil ortalamayla süreç devam etti. Gabar petrolünün atıl kalacağı ya da o hattan akmayacağına yönelik bir durumun olma ihtimali çok zor. Kırıkkale rafinerisini tamamen Irak’tan gelen petrol besliyordu. Türkiye’deki tüm rafinaj sistemi ve bağlantılar, boru hatları ana olarak Kerkük’ten gelen boru hattı üzerinden kurulmuştu. Bu operasyonel olarak rafineriye, TÜPRAŞ’a büyük yük getirdi. Ciddi operasyonel değişikliklere gittiler. Maliyeti de muhakkak etkilemiştir. Şimdi oradan akışın tekrar başlaması, iç piyasamızın da dengeye oturması açısından kıymetli.”

Hattın kesilmesiyle Türkiye’nin petrol sıkıntısı yaşamadığını vurgulayan Kalay, Kerkük hattının devre dışı kalmasıyla Rusya, Suudi Arabistan, Mısır gibi ülkelerden petrol ihtiyacının karşılandığını söyledi.

Sözleşmedeki ‘Kritik’ Madde Gabar’a Yaradı

Türkiye’nin Kerkük hattı üzerinden kendi boru hattı gelirini aldığını dile getiren Kalay, “Ama bu gelirlerden ziyade bizim güvenilir, sürdürülebilir bir arz kaynağına ulaşmamız daha önemli” dedi. Boru hattının sözleşmesinde kritik bir madde de bulunduğunu aktaran Kalay, “‘Güneydoğu Anadolu bölgesinde yeni bir petrol keşfi gerçekleşirse, bu boru hattını kullanarak o petrolü Ceyhan’a götürme hakkına sahiptir’ diye madde var. Biz o maddeyi kullanarak, o pasif boru hattı ile Gabar’daki paktrolü Ceyhan’a indiriyoruz” ifadesini kullandı.